ظروف سرامیکی از انواع ظروف بسیار محبوب و پرکاربرد در بازار هستند که طی فرآیند خاصی تولید می‌شوند. برای ساخت این ظروف نیاز به طی کردن چندین مرحله یعنی شکل‌دهی، حرارت‌دهی، لعاب‌کاری و پخت در کوره است. با اینکه ساخت ظروف سرامیکی کار خیلی سخت و پیچیده‌ای به نظر نمی‌رسد، اما نیاز به توجه به نکات زیادی دارد. در این مطلب قصد داریم در خصوص نحوه ساخت و لعاب‌کاری ظروف سرامیکی صحبت کنیم و با روش‌های مختلف لعاب‌کاری آشنا شویم.
[elementor-template id=”3396″]
ظروف سرامیکی چگونه ساخته می‌شوند؟
ظروف سرامیکی شامل دو بخش اصلی بدنه و قسمت بیرونی یا لعاب هستند. برای درست کردن بدنه ظروف سرامیکی به روش دستی باید از گل سفید یا گل سرامیک (ترکیبی از رسی های مختلف) استفاده کرد. این نسبت در ترک نخوردن محصول نهایی از اهمیت زیادی برخوردار است. عملیات ورزدهی گل هم باید تا میزانی ادامه پیدا کند که حباب‌های هوا از لابه‌لای ذرات گل خارج شوند و گل کاملا محکم و بادوام گردد. پایه و اساس ساختمان بدنه ظروف سرامیکی بر روی پخت خاک است. برای ساخت بدنه مورد نظر باید چندین نوع از خاک های مختلف که به رسی ها معروفند به میزان و درصد مشخصی ترکیب کرد.
مراحل تولید ظروف سرامیکی
ساخت بدنه ظرف
همانطور که در بخش قبلی اشاره کردیم برای ساخت بدنه ظرف سرامیکی به روش ریخته گری باید یک ترکیب خاک مناسب آماده کرد. پس از ترکیب خاک‌های مختلف، آنها را در یک آسیاب به شکل استوانه می‌ریزند و گلوله‌هایی از جنس چینی سخت و مقداری آب به آن اضافه می‌کنند. سپس مخلوط به دست آمده که به دوغاب معروف است، در دستگاهی به نام آژیتاتور ریخته شده و از الک عبور می‌کند. در نهایت از دوغاب به دست آمده برای ساخت ظرف به روش ریختگری در قالب استفاده می‌شود.
لعاب‌کاری
لعاب‌کاری جزو مراحل بسیار مهم ساخت ظروف سرامیکی است که در بخش بعدی به طور مفصل راجع به آن صحبت می‌کنیم.
پخت ظرف در کوره
پخت ظرف سرامیکی در کوره هم بسیار مهم است و باید در دمای مناسب و مدت زمان خاصی انجام شود. کوره قلب کارگاه تولید سرامیک است و باید با توجه به مواردی همچون میزان تولید، دمای پخت، زمان پخت، نوع شعله، فرآورده‌های مورد نظر و نوع سوخت خریداری شود. نکته مهمی که در مرحله پخت ظرف در کوره وجود دارد این است که اگر در کوره مقدار زیادی اکسیژن وجود داشته باشد، رنگ لعاب تغییر پیدا می‌کند. برای همین باید به این موضوع توجه گردد.
رنگ‌آمیزی و لعاب‌کاری ظروف سرامیکی
لعاب پوشش درخشان و شفاف کشیده شده بر روی ظروف سرامیکی است. این پوشش سبب درخشندگی و زیبایی ظروف شده و میزان استقامت و استحکام آنها را بالا می‌برد. علاوه بر این لعاب همچون یک ماده ضد آب عمل کرده و از ظرف به خوبی محافظت می‌نماید. برای رنگ‌آمیزی ظروف سرامیکی هم اغلب از رنگ‌های روغنی، رنگ‌های معدنی و اکسیدهای فلزی استفاده می‌شود. مواد تشکیل دهنده لعاب بر روی کیفیت آن تاثیر زیادی دارد. در رابطه با بیشترین ترکیبات معدنی در ساخت لعاب باید به اکسید کروم، اکسید مس، اکسید کبالت، اکسید آهن و کربنات مس اشاره کرد.
انواع روش‌های مختلف لعاب‌کاری
لعاب‌کاری جزو مراحل بسیار مهم در ساخت ظروف سرامیکی است و باید با دقت زیادی انجام شود. برای لعاب‌کاری باید از روش مناسبی استفاده کرده تا این فرآیند بدون خطا انجام شود. انتخاب روش لعاب‌کاری هم با توجه به نوع محصول، شکل و اندازه قطعه، محیط کارگاه، هزینه تامین انرژی و نیروی کار در نظر گرفته می‌شود. انواع روش‌های لعاب‌کاری عبارتند از:
- لعاب‌کاری با استفاده از قلم‌مو: این تکنیک برای لعاب‌کاری نقوش برجسته بسیار کاربردی است. در این روش دقت زیادی به خرج داده می‌شود تا نتیجه کار به شکل مورد نظر درآید.
- لعاب‌کاری به روش ریختنی: این روش جزو روش‌های رایج لعاب‌کاری است و نسبتا سریع و اقتصادی می‌باشد. ظرف مورد نظر در لعاب‌کاری ریختنی باید دارای سطح مقطع بزرگ و عمق کم باشد.
- لعاب‌کاری به روش آبشاری: در این روش بدنه ظروف سرامیکی از زیر یک بخش متحرک همچون دیسک حرکت کرده و لعاب از سوراخ‌های موجود روی دیسک بر روی بدنه ظرف ریخته می‌شود.
- لعاب‌کاری به روش غوطه‌ور شدن: برای لعاب‌کاری ظروف سرامیکی به روش غوطه‌ور شدن، بدنه ظرف وارد دوغاب لعاب شده و لعاب جذب آن می‌شود. این روش بسیار ساده، سریع و کارآمد است و به ابزارها و لوازم کمی نیاز دارد. البته برای لعاب‌کاری به روش غوطه‌ور شدن، به تخصص و مهارت بالا نیاز است.
- لعاب‌کاری به روش اسپری کردن: در این تکنیک لعاب با فشار بالا بر روی سطوح و بدنه ظرف سرامیکی اعمال شده و لعاب‌کاری انجام می‌شود. مزیتی که این روش نسبت به سایر روش‌های لعاب‌کاری دارد این است که بسیار ساده است و دستگاه‌های آن به راحتی قابل حمل می‌باشند.
چند نکته جهت لعاب‌کاری ظروف سرامیکی
با توجه به اینکه لعاب‌کاری ظروف سرامیکی جزو مراحل اصلی و حساس ساخت ظروف سرامیک است، باید دقت زیادی کرده و نکات مهمی را مدنظر قرار داد. در غیر این صورت ممکن است مشکلاتی نظیر ترک برداشتن لعاب، پوسته شدن لعاب، گسیختگی لعاب، تاول زدن لعاب و سوراخ شدن لعاب ایجاد شود. از جمله نکات مهم برای لعاب‌کاری ظروف سرامیکی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجود هرگونه ناخالصی و گرد و غبار در مواد تشکیل دهنده لعاب میتواند سبب بلند شدن لعاب از روی ظرف شود. برای همین باید به این موضوع توجه شود.
- در صورتی که پیش از لعاب‌کاری گرد و غبار بر روی سطوح ظروف سرامیکی نشسته باشد، سبب ایجاد ترک و یا سوزن سوزن شدن در لعاب روی ظرف می‌گردد.
- پیش از لعاب‌کاری بهتر است سطح ظرف سمباده زده شود تا حالت صاف و یکدستی پیدا کند. پس از آن هم باید با دستکش و اسفنج مرطوب گرد و غبار روی ظرف را پاک کرد.
- از آنجایی که لعاب روان است، پیش از گذاشتن ظرف لعاب‌دار در کوره باید پایین ظرف موم زده شود تا به کوره نچسبد.
جمع بندی
ساخت و لعاب‌کاری ظروف سرامیکی شامل چندین مرحله است که در متن به آنها اشاره کردیم. همچنین با انواع روش‌های لعاب‌کاری ظروف سرامیکی و نکات مهم برای این کار آشنا شدیم. با توجه به موارد اشاره شده میتوانید ظروف سرامیکی را به بهترین شکل ممکن بسازید و مانع از بروز مشکل در زمان پخت و لعاب‌کاری ظروف شوید. در صورتی که قصد خرید ظروف سرامیکی طرح گلیم را دارید می توانید از فروشگاه اینترنتی سرامیک غزال دیدن نمایید.
ارسال دیدگاه: